Độc đáo kiến trúc cổ tại Đền Nen

Toàn cảnh đền Nen

Đền có bố cục hình chữ nhật, gồm ba tòa thượng điện, trung điện và hạ điện. Quần thể kiến trúc ngoài đền có nhà bái đường, nhà chuông, nhà bia, nhà tiền tế, miếu cộng đồng, tắc môn, cột nanh, hồ sen và sân vườn...

Cổng chính vào đền Nen

Ở cổng có hai con voi đá được xây từ cách đây hàng trăm năm với ý nghĩa bảo vệ ngôi đền.

Ông Đặng Hữu Cư, Trưởng ban Lễ nghi đền Nen cho biết, trước kia tại đền có một rừng si, qua thời gian, chỉ còn sót lại các cây bám trên nhà bái đường của đền tạo nên vẻ cổ kính hiếm có.

Cổng tam quan dẫn vào đền có kiến trúc hai tầng tám mái...

... hai bên đều khắc câu đối.

 Tương truyền, Lý Nhật Quang là người thông minh, hiếu học, tài cao. Năm 1039, ông được vua cha Lý Thái Tổ cử vào trông coi việc tô thuế tại vùng Hoan Châu, tức Nghệ An, Hà Tĩnh ngày nay. Ông liên tục thăng tiến, năm 1044, giữ chức Uy Minh Vương, đứng đầu trấn Nghệ An, thay nhà vua định đoạt mọi chuyện chính sự tại vùng đất xứ Nghệ.

Ông được sử sách ghi nhận là người giản dị, gần gũi người dân, có công phát triển nông nghiệp; xây đường bộ, đường thủy giao thương với các vùng; mở nhiều trường học; lập các di tích và đền, chùa. Dưới thời Lý Nhật Quang, triều đình không phải đưa quân vào đồn trú, mà lực lượng do ông xây dựng tại chỗ đủ sức đảm đương việc bảo vệ biên cương xứ Nghệ thành "Thành đồng vách sắt".

Bên phải đền là nhà chuông được phục dựng, làm mới với kiến trúc hai tầng mái, bên trong đặt chiếc chuông cổ.

Khởi dựng từ thời nhà Hậu Lê, đền được tu tạo quy mô lớn vào năm 1724, thời vua Lê Dụ Tông và đến năm 1921, thời vua Khải Định (triều Nguyễn) thì hoàn chỉnh các diện mạo. Lần gần nhất, từ năm 2010 đến 2012, nhà chức trách chi hàng chục tỷ đồng để cải tạo, làm mới nhiều hạng mục.