Cổ phiếu "ngược đời": Tăng gần 1.000% từ đầu năm dù nhà sáng lập đi tù vì giao dịch nội gián, lợi nhuận công ty 'lẹt đẹt'

Cổ phiếu của hãng sản xuất vật liệu làm pin xe điện Ecopro Co. đã chứng kiến mức tăng 919% trong năm nay, cao nhất trong số những doanh nghiệp có vốn hoá ít nhất 10 tỷ USD. Đà tăng được thúc đẩy bởi các nhà đầu tư nhỏ lẻ ở Hàn Quốc.

Nhờ đó, khối tài sản của Lee Dong-chae, cựu chủ tịch và CEO công ty, cũng khởi sắc. Theo Bloomberg Billionaires Index, tài sản của ông và gia đình đã tăng khoảng 4,5 tỷ USD lên 4,9 tỷ USD.

Sự bùng nổ diễn ra phần lớn trong khoảng thời gian Lee đang ra toà vì các cáo buộc giao dịch nội gián. Ông hiện phải nhận án tù 2 năm và mức phạt 2,2 tỷ won (1,7 triệu USD) vì vi phạm luật thị trường vốn.

Việc Lee phải đi tù đã thu hút sự chú ý của thị trường vào hoạt động quản trị của Ecopro, ở đúng thời điểm mà nhiều người lo ngại đà tăng giá của cổ phiếu này không ổn định và bỏ qua các nguyên tắc cơ bản.

Diễn biến của cổ phiếu Ecopro, công ty con Ecopro BM và chỉ số Kospi từ đầu năm đến nay.

Park Ju-gun, điều hành công ty nghiên cứu doanh nghiệp Leaders Index ở Seoul, cho hay: “Tôi nghĩ đến Lee cũng không dự đoán được cổ phiếu công ty này lại tăng mạnh đến vậy. Cơ sở hạ tầng nội bộ của họ dường như không theo kịp đà tăng này.”

Ecopro là công ty như thế nào?

Trong quý II/2023, doanh thu của Ecopro tăng 64% lên 2 nghìn tỷ won, còn lợi nhuận hoạt động tăng chưa đến 1% lên 170,3 tỷ won. Công ty cho biết trong báo cáo tài chính, giá kim loại tăng và thị trường tiền tệ biến động đã ảnh hưởng đến lợi nhuận, dù doanh số của vật liệu cathode tăng mạnh.

Doanh thu của Ecopro phần lớn được đóng góp bởi Ecopro BM. Đây là công ty con của Ecopro chuyên cung cấp phần cực âm dùng trong pin lithium cho các khách hàng như Samsung hay SK On.

Lee, sinh ra trong một gia đình nghèo ở thành phố cảng Pohang phía đông nam Hàn Quốc. Ông theo học ngành quản lý kinh doanh tại một lớp tại chức. Lee thành lập Ecopro vào năm 1998, sau khi Nghị định thư Kyoto năm 1997 được ký kết.

Doanh nhân 63 tuổi trước đây từng làm kế toán và kinh doanh lông thú song không thành công. Ban đầu, ông tập trung vào Ecopro để sản xuất các sản phẩm thân thiện với môi trường và chuyển sang phát triển vật liệu cho pin xe điện cách đây 20 năm.

Tháng 3 năm ngoái, Lee từ chức CEO khi có cáo buộc rằng một số nhân sự của doanh nghiệp này, trong đó có Lee, đã thực hiện giao dịch nội gián. Toà án Tối cao Hàn Quốc tháng trước cho biết, Lee đã sử dụng tài khoản cá nhân dưới một cái tên khác và tài khoản của các con ông để giao dịch cổ phiếu Ecopro BM. Ông sử dụng các thông tin nội bộ về các hợp đồng cung cấp bộ phận cực âm của công ty vào năm 2020 và 2021. Sau đó, Lee thu về khoảng 1,1 tỷ won.

Hiện tại, Lee vẫn là cổ đông lớn nhất của công ty, nắm giữ khoảng 25% cổ phần trực tiếp và gián tiếp. Theo đại diện Ecopro, ông và gia đình sở hữu tỷ lệ cổ phần tối thiểu để duy trì quyền kiểm soát.

Sự hứng khởi của “đội quân” đầu tư nhỏ lẻ

Đằng sau đà tăng ấn tượng của cổ phiếu Ecopro là các nhà đầu tư nhỏ lẻ Hàn Quốc - nhóm vốn đã tạo động lực lớn cho TTCK nước này trong thời gian qua. Các cổ phiếu liên quan đến xe điện đều được giao dịch rất tích cực và cùng với đó là các doanh nghiệp cung cấp linh kiện, vật liệu dùng trong sản xuất ô tô.

Cơ sở sản xuất của Ecopro ở Pohang.

Cổ phiếu Ecopro BM Co cũng tăng 227%. Đây là công ty có vốn hoá lớn nhất trong chỉ số công nghệ vốn hoá nhỏ Kosdaq của Hàn Quốc.

Đà tăng mạnh mẽ của Ecopro thể hiện nhu cầu ngày càng lớn của nhà đầu tư đối với các công ty được hưởng lợi từ thị trường đang bùng nổ. Song, một số chuyên gia vẫn lo ngại rằng diễn biến này có phải đang đi quá xa và quá nhanh hay không.

Các nhà quan sát cảnh báo rằng, các vụ đặt cược mang tính đầu cơ của nhóm nhà đầu tư nhỏ lẻ có khả năng tạo ra những khoản lỗ lớn, nhưng cũng sinh lời với tốc độ “chóng mặt”.

Park nhận định: “Thị trường sản xuất pin chắc chắn có tiềm năng tăng trưởng trong tương lai. Tuy nhiên, điều không bình thường là chỉ một số công ty nhất định mới chứng kiến cổ phiếu tăng phi mã.”

Thay đổi hình thức quản trị công ty

Đại diện Ecopro cho biết, sau khi các cáo buộc chống lại Lee được đưa ra, công ty đã thiết lập bộ phận giám sát giao dịch nội gián. Họ cũng sát sao hơn trong quá trình kiểm soát khi công khai giao dịch của các giám đốc điều hành và nhân sự cấp cao.

Đầu năm nay, công ty đã gia nhập danh sách các tập đoàn kinh doanh lớn của Ủy ban Thương mại Công bằng Hàn Quốc (KFTC), với quy mô tài sản hơn 5 nghìn tỷ won. Theo đó, công ty mẹ Ecopro và 26 công ty liên kết của họ phải chịu nhiều quy định và sự giám sát hơn.

Tuy nhiên, liệu Ecopro có thể tiếp tục đáp ứng kỳ vọng của nhà đầu tư hay không vẫn là một câu hỏi còn bỏ ngỏ.

Tham khảo Bloomberg